Artikel Parool: Waarom vasten goed voor je is

Periodiek honger lijden is goed voor ons lichaam. Maar de drang om bovenmatig te eten zit diep in onze genen. Minder eten is lastiger dan af en toe niets eten. We hebben altijd geleefd onder omstandigheden waarin voedsel niet continu beschikbaar was. Pas de laatste paar honderd jaar, sinds de industriële revolutie, hebben heel veel mensen altijd voldoende te eten. “Maar voor een gezond lichaam is het helemaal niet goed om driemaal daags een flinke maaltijd te gebruiken. En voedsel is tegenwoordig overal en altijd goedkoop te krijgen. Die overmaat komt als een boemerang naar ons terug,” zegt Hanno Pijl, hoogleraar diabetologie van het Leids Universitair Medisch Centrum.

Hoe dat zo?

“Ons lichaam is nog steeds ingesteld op tijden met weinig voedsel. Dat gaat terug tot de tijd van de jager-verzamelaar. Toen was het bittere noodzaak om een periode zonder eten te kunnen overleven. Maar we hebben nog steeds de drive om al het eten dat we vinden direct naar binnen te werken. Terwijl we het nu niet meer nodig hebben.”

Waarom heeft de evolutie die drang inmiddels niet kunnen onderdrukken?

“De tijd sinds de komst van de landbouw, 10.000 jaar geleden, is extreem kort in evolutionaire termen. Voor substantiële aanpassingen heeft de evolutie veel meer tijd nodig. Bovendien werkt de geneeskunde die gewenste aanpassing tegen. Als je de natuur zijn gang zou laten gaan, zouden mensen die de neiging hebben te zwaar te worden, en daardoor minder vruchtbaar, langzaam uit de bevolking verdwijnen. Maar dat staan wij niet toe. Iedereen kan dankzij de medische wereld kinderen krijgen.”

We zouden periodiek kunnen vasten. Wat zijn de gezondheidseffecten daarvan?

“Dierexperimenten, vooral bij muizen en ratten, leveren bewijs voor gunstige effecten op het lichaamsgewicht, diabetes type 2, hart- en vaatziekten, sommige typen kanker, het immuunsysteem en ontstekingen. Dezelfde moleculaire biologie als bij dieren vindt plaats bij mensen. Er is dan ook veel reden om aan te nemen dat vasten bij mensen diezelfde voordelen zal laten zien: vrijwel geen diabetes, minder kanker en gezonder oud worden.”

Hoe is dat te verklaren?

“Voedsel is bouwstof en energie. Die bouwstof kun je wel even missen, maar energie heb je altijd nodig. Als we op een gegeven moment minder energie innemen, gaan onze cellen zichzelf opeten. Dat doen ze heel selectief. Ze eten niet de gezonde delen van de cel, maar gebruiken alleen de beschadigde delen als brandstof. Als je gaat vasten, ruimen die cellen zich als het ware vanzelf op. Die schoonmaakactie, autofagie heet dat proces, maakt dat je als het ware gezonder wordt.”

“Tevens wordt het hormonale systeem beïnvloed. Vooral de productie van groei stimulerende hormonen, zoals insuline, gaat naar beneden. Dat is gunstig, want we weten dat die groeifactoren cellen beschadigen. Dat gebeurt dus minder bij het vasten en verklaart tegelijk waarom minder eten vooral gunstig is voor suikerpatiënten.”

Zijn er ook effecten gevonden op het voorkómen van bepaalde ziektes?

“Calorische restrictie, anders gezegd: langdurig minder eten, voorkomt bij apen hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Ook bij talloze andere diersoorten, van wormen tot fruitvliegen en van vogels tot reptielen, is dat onderzocht. Bij al die dieren heeft minder eten hetzelfde effect op de gezondheid als af en toe niet eten. Periodiek vasten is minder intensief onderzocht, maar heeft in elk geval bij muizen dezelfde effecten.”

Minder eten is sowieso goed voor het lichaam?

“Ja, dat heeft hetzelfde effect als regelmatig vasten. Alleen is het veel moeilijker om elke dag het aantal calorieën met 30 tot 40 procent te minderen. Het gaat ons makkelijker af om af en toe een korte periode heel erg weinig te eten en daarna weer te doen wat je gewend bent.”

Doet u zelf aan vasten?

“Met enige regelmaat, samen met mijn vrouw. Dan eet ik alleen ‘s avonds rond een uur of zeven wat groentesoep en soms nog wat yoghurt met bosbessen. Meer niet, geen ontbijt en lunch en zeker niks tussendoor snaaien. De optimale duur van vasten volgens de Amerikaan Valter Longo, de grootste expert op dit gebied, ligt rond de vijf dagen per drie maanden. Maar wellicht heeft korter ook al gunstige effecten.”

Zijn er mensen bij wie schade kan ontstaan door periodiek honger te lijden?

“Dat weten we eigenlijk niet zo goed. Als je een laag lichaamsgewicht hebt, moet je oppassen dat je niet in een energetische crisis komt. En het is in het algemeen af te raden voor mensen die ziek zijn. Aan de andere kant zou het voor bepaalde ziektes, zoals reumatische aandoeningen, juist wel eens gunstig kunnen zijn. Het zou me niets verbazen als we de komende jaren meer leren over de therapeutische effecten van vasten op andere aandoeningen dan diabetes.”

Artikel in het Parool, 3 januari 2018 – Peter de Jaeger– Leiden

GERELATEERDE BERICHTEN

  • Detox Sapkuur

    Goede Voornemens, hoe houd je ze vol?

    New Year, New Beginnings. Yep, het is de eerste maand van Januari, dus het is weer tijd voor de Goede Voornemens. Vol enthousiasme beginnen we het jaar er mee, maar toch zwak dit gedurende het jaar weer af. Gelukkig zijn er strategieën die je goed kunnen helpen om je goede voornemens vol te houden, we […]

  • shots

    Gember, gezond en een natuurlijke vetverbrander!

    Gember is de laatste jaren steeds bekender geworden en veel cafétjes en lunchrooms hebben inmiddels steevast verse gemberthee op de kaart staan. Heb je wel eens een gember shot van puur gembersap geprobeerd? Het is ontzettend pittig en sterk van smaak, maar wist je dat het ook heel gezond is? WAT ZEGT DE WETENSCHAP OVER […]

  • Detox Sapkuur

    Zo bereid je je voor op een detox sapkuur

    Een detox sapkuur is de eerste stap naar een gezondere levensstijl. Maar zonder enige voorbereiding een detox beginnen is de eerste en grootste fout die de meeste mensen maken. Je lichaam een aantal dagen ervoor al goed voorbereiden zal ervoor zorgen dat de detox sapkuur soepel verloopt en je lichaam zal je uiteindelijk erg dankbaar […]

  • Detox Sapkuur

    Het voordeel voor je darmen bij het doen van een detox

    Een 3, 5 of 7 daagse sapkuur kan dan echt een kickstart zijn van een gezonde levensstijl en helpt je vervolgens om even resoluut met minder goede eetgewoontes te breken en een gezonde levensstijl aan te nemen. Maar het doen van een detox sapkuur  heeft nog wel veel meer voordelen. Vooral je darmen hebben heel […]

  • Geen onderdeel van een categorie

    NIEUW: Meal plan voor JUIZS abonnees

    Mensen stimuleren net iets gezonder te gaan eten, dat is mijn passie en de reden waar JUIZS uit is ontstaan. En daarin willen we verder gaan dan alleen sapkuren en gezonde sappen bieden.  Daarom hebben we besloten de dienstverlening voor de JUIZS abonnees, onze trouwste klanten, nog verder uit te breiden. Vanaf nu ontvang je […]

  • Detox Sapkuur

    Intermittent fasting

    Een ontzettend populaire gezondheids- en fitnesstrend is intermittent fasting. Hier gaat het om afwisselende cycli van vasten en eten. Veel onderzoeken hebben aangetoond dat dit kan leiden tot gewichtsverlies en een verbeterde metabolisme. Wij leggen je uit wat intermittent fasting is en wat de voordelen ervan zijn. Wat is intermittent fasting? De meesten vasten al […]